Patrick White: "Przepaska z liści"

W latach trzydziestych XIX wieku angielski dżentelmen wraz z żoną odwiedza brata osiadłego na Tasmanii. W drodze powrotnej ich statek rozbija się na rafie koralowej. Rozbitkowie docierają szalupą do wybrzeży Australii, gdzie mężczyźni zostają wymordowani przez aborygenów, a jedyna ocalała kobieta, pani Roxburgh, staje się niewolnicą plemienia. Odtąd jej życie będzie walką o przetrwanie zanim z pomocą zbiega z kolonii karnej powróci do cywilizacji.
"Przepaska z liści" nie jest powieścią przygodową, jak można by sądzić z powyższego streszczenia. Książka australijskiego noblisty, podobnie jak "Jądro ciemności" Conrada, opowiada o zderzeniu cywilizacji z dziczą, o tym jak w sytuacji ekstremalnej kultura przegrywa z naturą, a instynkt samozachowawczy bierze górę nad wpojonymi zasadami. Zmusza do zastanowienia, co tak naprawdę stanowi o tożsamości człowieka, a co jest tylko powierzchowną otoczką, z której życie może nas w każdej chwili obedrzeć jak panią Roxburgh. Ta powieść wymaga uważnego czytania, bo każde zdanie, a nawet słowo jest istotne. Liczy się nie tylko to, co bohaterowie mówią, ale i kontekst wypowiedzi oraz to, co przemilczają. White niezwykle wnikliwie przedstawia charaktery postaci i ich życie wewnętrzne. Ukazuje jaskrawy kontrast między prymitywnymi instynktami a wiktoriańską obyczajowością, która usiłowała je stłamsić. Nie jest to lektura lekka, łatwa i przyjemna, ale warto ją podjąć.